Zoutwinning in Boekelo (HD)

Media item

Zoutwinning in Boekelo (HD)

Film uit 1926 over de zoutwinning in de oude KNZ-fabriek in Boekelo, die in 1918 werd gebouwd en in 1956 afgebroken zou worden.

Meer

00.00 Animatietekening van de opbouw van aardlagen in het winningsgebied. Na de eerste laag van zand en klei achtereenvolgens Muschelkalk, Bontzandsteen, Anhydriet, Steenzout en weer Bontzandsteen. Vanuit een boortoren aan de oppervlakte worden 2 kolommen geboord (noot 1) naar de laag steenzout. Water wordt door linkerkolom naar beneden geperst waardoor in de laag steenzout een driehoekig pekelreservoir ontstaat, waarvan de basis boven ligt. Door de rechterkolom wordt de pekel naar boven geperst naar de boortoren en vervolgens de fabriek

00.37 Beeld: De zoutverwerkingsfabriek bij Boekelo. Op het fabrieksterrein honderden keramische vaten met zoutzuur elk met inhoud van 1000 ltr. Voorts de gebouwen van de chemische fabriek en electrolysehal gefilmd vanaf de naast gelegen spoorlijn

01.03 Een tweetal hoge houten boortorens in het Twentse landschap

01.07 Tweetal filterpersen voor het zuiveren van de pekel

01.11 De open accijnsreservoirs bij de fabriek

01.16 De zoutpannen waar de pekel ingedampt wordt. Telkens wordt het zout naar boven gegooid door de aanhaler en in aan een hangspoor hangende houten bakken geschept

01.23 Het met de hand dichtbinden van jutezakjes die in een spoorwagon geladen worden

01.45 De indampinstallatie die de met de hand bediende zoutpannen vervangt

01.58 Van bovenaf gefilmd: Carrouselverpakkingsmachine voor dozen Jozo (= jodiumhoudend zout). Op deze machine worden de dozen gevouwen en van wikkels voorzien

02.16 De open dozen worden uitgestoten op een band, rechtopgezet, gevuld, getrild, voorgevouwen, gesloten waarna de bovenklep gelijmd en aangewalsd wordt. In een aaneengesloten rij verlaten de dozen de machine

03.10 Het boren. Terwijl de boormeester d.m.v. een handwiel de op en neer dansende boorstang van de machine geleidelijk laat zakken, draait de assistent met een meenemer de stang rond (noot 2). De spoeling met boorgruis loopt over

03.22 De zwaarstang wordt opgehaald, met speciale sleutels losgemaakt van de aandrijfstang die daarop terzijde wordt gesteld. Met behulp van een hefnippel of vaarstoel (du. lift) wordt de zwaarstang opgehaald en de zware boorbeitel aan de

camera getoond

04.15 Kijkje in het volledig uitgeruste laboratorium

04.28 Op aanwijzingen van een ambtenaar van Invoerrechten en Accijnzen neemt arbeider met een aan een lange staaf gebonden fles een monster uit het diepgelegen accijnsreservoir. Onder toezicht van ambtenaar vult hij vervolgens een groot aantal flesjes met de vloeistof

05.17 De ambtenaar sluit het monsterflesje met paraffine om verdamping tegen te gaan en plakt een etiket op het flesje

05.32 Rangeerloc met goederenwagons verlaat het wagons de lijn Boekelo-Haaksbergen op fabrieksterrein

05.49 NS-rangeerder zet de wissel om en de loc duwt de

05.58 De fabriek gelegen tussen de spoorlijn Boekelo naar Haaksbergen en het fabrieksspoor

06.03 De loc rangeert goederenwagons over het raccordement

06.13 Het vullen, afwegen en op gewicht brengen op een bascule, gevolgd door het dichtbinden van de 25 kg zware jutezakken, die op een kruiwagen worden geladen

06.41 De juteverpakking met opdruk K.N.Z. waarboven een kroon. Boekelo. Prima Geraffineerd Zout Ned. Fabr.

25 K.G. Netto

06.43 Reservoir voor het zuiveren van de pekel en het verwijderen van de bijzouten, gevolgd door het indampen

06.51 De zijkant van de fabriek met zoutloods en opslagtanks. Achter de fabriek een groot bassin voor afvalzouten. In het witte gebouwtje is het kantoor, de EHBO en het laboratorium gevestigd. De villa verderop is de directeurswoning

07.06 Verlaten van de fabriek waar op de muur grote reclame voor Jozozout is aangebracht

07.12 Uitstalling van fabrieksprodukten. De zeewaardige kisten met de opschriften Padang en Soerabaja bevatten pakjes zout

07.21 Arbeider schept hangbak vol met zoutklompen en duwt de bak weg

07.26 De loods met de zoutpannen met 2 volle hangbakken en 2 lege, die direct daarop met de schop gevuld worden

07.41 De landerijen naast de fabriek

07.44 EINDE