Media item

De pest op Java (acte 1)

Eerste deel van een 3-delige voorlichtingsfilm over het ontstaan en de bestrijding van de grote pestepidemie op Midden Java tussen 1911 en 1926, die meer dan 120.000, slachtoffers eiste. Aangezien besmette ratten de ziekte verspreidden en deze voornamelijk in de kamponghuisjes nestelden, werden meer dan een millioen woningen afgebroken en vervangen door rat-bestendige huisjes.

Meer

00.01 Tekst: Dienst der volksgezondheid. Titel: De Pest op Java. Deel I. Opname Willy Mullens Den Haag Het wezen der Pestinfectie 00.12 Tekst: De pest is een ziekte onder de ratten, die op menschen kan worden overgebracht door den steek van den rattenvloo. Deze ziekte heeft op Java van 1911 tot 1926 reeds ongeveer 120.000 slachtoffers geeischt. 00.30 Beeld: Landkaart van Java waarop het verspreidingsgebied van de ziekte is aangegeven. Tekst: 120.000 slachtoffers 1926. 01.07 Tekst: Er zijn verschillende soorten ratten; de grote huisrat is het gevaarlijkst. 01.13 Beeld: Laboratorium; 2 inheemse laboranten en 2 assistenten. Rechts de opsporingsambtenaar, die een glazen kistje op de werktafel zet. Een tweede kistje met een rat erin, wordt ernaast gezet. 01.34 Achtereenvolgens worden diverse soorten ratten getoond. Zij zitten in laboratorium-kistjes. 02.14 Tekst: Op de ratten leven vlooien. De tropische rattenvloo (...) is een geheel andere vlooiensoort, dan die welke - normaal - op den mensch leeft. 02.24 Laborant haalt een rat uit een kooi en stopt deze in een stolpfles. De rat wordt met een watje met verdovende vloeistof bedwelmd. 02.46 De vacht van de verdoofde rat wordt met een fijne stofkam uitgekamd. 03.11 C.U. waterbak. Vlooien zwemmen aan de oppervlakte. 03.15 9 - 10 vlooien op de arm van een laborant. 03.19 Vergrote tekening van een 6-potige vlo. 03.28 Tekst: Een aan de pest gestorven rat. (...) onderzoek van de organen, vooral van de milt. 03.41 Beeld: Dode rat op de ontleedtafel. De rat wordt opengeknipt; de milt wordt losgemaakt, in stukjes geknipt en op glaasjes uitgestreken. 04.20 Laborant achter zijn microscoop. Hij kleurt het preparaat en legt dit dan onder de microscoop. 04.46 Tekst: De pestbacillen zitten niet alleen in de organen, maar ook in het bloed van de rat, vooral in het laatste stadium van de ziekte. 04.53 Projectie van het microscoopbeeld: 2- en 3-ledige pestbacillen worden aangewezen. 05.05 Tekst: - uit - ... rattenvlooien (...) ontwikkelen de pestbacllen zich (...). 05.19 Tekst: De rat. Beeld: Animatefilmpje over het besmettingsproces, waarbij de vlo de bacillen van de ene rat op de andere overbrengt. 06.45 Tekst: (...) en zo ontstaat uitgebreide rattenpest. ...als alle (..) ratten in huis dood zijn, hebben de vlooien geen voedsel meer, en steken dan, door honger gedreven, tenslotte ook den mensch. 07.03 Vrouw liggend op bamboebed. C.U. arm van de vrouw, met 4 - 5 vlooien. 07.21 Tekst: De gestoken vrouw wordt na enige dagen ziek (...). 07.27 Beeld: kamer in kamponghuisje. Zieke vrouw op bamboebed. Twee vrouwen verzorgen haar. Bekers en potjes op tafeltje. Een der vrouwen huilt. 07.33 Tekst Buurvrouwen en familieleden helpen haar. 07.37 Beeld: Wenende vrouwen rondom het ziekbed. Op het voeteneind een man met stok en een dunne sik. Een vrouw voedt de zieke en een ander wist het voorhoofd van de zieke af. Man steekt sigaret (kretek) op en vrouw bij het hoofd van de zieke kauwt op een sirihpruim. 08.00 Tekst: Ook de doekoen (( inlandse heelmeesteres)) (...) tracht door een slametan (( offermaal )) de ziekte te bezweren. 08.09 Beeld: De doekoen, sirihblad in de mondhoek en zwarte paraplu in de hand, begeeft zich naar de zieke. Zij strijkt met de handen over het lichaam van de zieke en blaast haar achter beide oren. Daarna bekijkt ze de handpalm, praat met de treurende vrouwen en laat zich naast het bed op de grond glijden, alwaar zij wierookstokjes begint te branden. Van een vrouw neemt ze een kommetje aan. De zieke vrouw wordt inmiddels gevoed. 09.11 Het ritueel van de offermaaltijd wordt uitgevoerd. 09.55 Tekst: Hier kan echter geen hulp meer baten. 09.59 Beeld: de zieke vrouw is onrustig en moet op het bed worden vastgehouden. 10.09 Tekst: De zieke is overleden. 10.10 Beeld: Terwijl een bedroefde vrouw zich aan het lichaam van de overledene vastklemt, wordt een dunne deken over het lijk getrokken. Eroverheen komt een fraai gebatikt kleed. Bloemen worden over de baar gestrooid, terwijl de doekoen een bloem op het hoofd van de dode werpt. 10.34 Tekst: de met de doodsschouw belaste ambtenaar der pestbestrijdingsdienst ( de zgn. inlichter) doet punctie van de milt en maakt een preparaat. 10.44 Beeld: De ambtenaar komt de kamer binnen. De echtgenoot neemt plaats naast zijn gestorven vrouw. Uit een etui haalt de ambtenaar instrumenten en verricht de punctie. Voorzichtig legt de echtgenoot het lichaam weer terug en bedekt het met een deken. 11.11 De ambtenaar maakt het preparaat van de milt op de glaasjes. 11.24 Tekst: en ook nu constateert de inlichter in de milt van de overledene pestbacillen. 11.32 Beeld: De laborant bekijkt door de microscoop de uitstrijkjes. Sterk vergroot microscoopbeeld: overal 2- en 3-ledige pestbacillen in het bloed. 11.37 Tekst: Einde van het eerste deel. 11.40 Einde fragment.

Creator:
Haghefilm / Willy Mullens - Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid (beheerder)
Publication date:
1 January 1926
Length:
11:41

Meer

Type:
video
Original format:
 
User:
Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid
Tags: